قرآنشناسان در یک تقسیمبندی کلّی سورههای قرآن را به چهار گروه عمده تقسیم نموده و بر آن نام خاصی نهادهاند.
1. السَّبع الطُّوَل: (طُوَل جمع طُولی مؤنث اَطْول، مثل کُبَر جمع کُبری) هفت سوره بزرگ قرآن که اکثر گفتهاند عبارتند از: بقره، آل عمران، نساء، مائده، انعام، اعراف، امّا در مورد هفتمین سوره اختلاف است که به نقل از سعید بن جبیر سوره یونس است، و بعضی دیگر سوره کهف گفتهاند.
2. المئون: این سورهها از <طُوَل» کوتاهتر بوده، و آیاتشان متجاوز از صد آیه است که عبارتند از: التوبه، النحل، هود، یوسف، الکهف، الاسراء، الانبیاء، طه، المؤمنون، الشعراء و الصّافات.
3. المثانی: سورههایی که آیاتشان از صد کمتر است که تقریباً بیست سورهاند. دلیل آن که این سورهها را مثانی گفتهاند، قرار گرفتن این سورهها پس از <مئون» است. <ثَنْی» به معنای میل و عطف است. وجوه دیگری نیز برای معنای مثانی ذکر کردهاند.
4. المفصّل: سورههای کوتاه را مفصل نامیدهاند. چون کوتاهند و با <بسمله» از هم فصل و جدا میشوند. و یا آن که فواصل آیات در این سورهها به نسبت زیادتر است. در این که آخرین سوره از مفصّل <ناس» است، اختلافی نیست. اما در مورد اولین سوره مفصّل، اختلاف فراوانی است. سیوطی دوازده قول را نقل کرده که از میان آنها التمهید سوره <الرحمن» را انتخاب نموده است؛ در حالی که مناهل العرفان و موجز علومالقرآن، اولین سوره مفصّل را <حجرات» ذکر کردهاند.
در حدیثی از رسول خدا(ص) نقل شده است که فرمود:
اُعْطیتُ مکانَ التوراةِ، السبعَ الطُوَل، و اُعطیت مکانَ الزَبورِ، المئین و اُعطیتُ مکانَ الإنجیلِ، المثانی و فُضِّلْتُ بِالمفصّل؛ به جای تورات، هفت سوره بلند قرآن و به جای زبور، سورههای مئون و بهجای انجیل، سورههای مثانی به من داده شد و با وجود سورههای مفصّل بر دیگران برتری یافتم.
نوع دیگری دستهبندی برای سورههای قرآن ذکر نمودهاند؛ نظیر سورههای ممتحنات، مسبّحات، حوامیم (آنها که با <حم» آغاز میشوند) و سورههای عزائم (سورههایی که سجده واجب دارند: سجده، فصّلت، نجم و علق).
حتما ادامه مطلب رو بخونید
